Paramedische zorg is onontbeerlijk maar komt in het gedrang
Paramedische zorg is onontbeerlijk voor ernstig zieke patiënten, maar komt in het gedrang, waarschuwt neuroloog Gerald Hengstman. Iedere dag zie ik mensen met neurologische ziekten: ziekten zoals MS, alzheimer en parkinson. Als arts stel ik de diagnose. Diagnoses die de wereld van mensen volledig op hun kop zetten, die soms letterlijk de grond onder hun voeten vandaan slaan. En wat kan ik vervolgens? Ik kan uitleg geven, ondersteuning bieden, (dure) medicatie starten die de ziekte mogelijk iets afremt, maar genezen… Nee, ondanks het feit dat ik mijzelf geneesheer mag noemen, kan ik dat niet.
Het belangrijkste wat ik kan doen, is een behandeling starten die mensen weer houvast geeft, waardoor ze weer grip op hun leven kunnen krijgen. Godzijdank heb ik de beschikking over dergelijke behandelingen die, zo blijkt uit alle onderzoeken, het sterkst bijdragen aan het vergroten van de kwaliteit van leven van mensen die getroffen worden door deze vreselijke ziekten. En juist die behandelingen worden bedreigd. Niet vanwege extreem hoge kosten of vanwege ineffectiviteit, nee, vanwege bureaucratie, kortzichtigheid en ongelijkwaardigheid.
Grotere meerwaarde dan dokter
Iedere dag zie ik weer hoe deskundige, toegewijde paramedische zorg mensen houvast en hoop geeft. Hoe de kwaliteit van leven verbeterd wordt voor mensen met parkinson als zij begeleid worden door een deskundige fysiotherapeut. Hoe iemand met de ziekte van Alzheimer op een menswaardige manier veel langer thuis kan blijven wonen met de ondersteuning van een toegewijde ergotherapeut. De meerwaarde van deskundige paramedische zorg bewijst zich keer op keer. Niet alleen in het verbeteren van de kwaliteit van leven van mensen, maar ook in keiharde uitkomstmaten als vermindering van valpartijen, botbreuken en verpleeghuisopnames.
De uiteindelijke meerwaarde van de paramedici bij mensen met een chronische neurologische aandoening is evident veel groter dan die van mij, de dokter in het ziekenhuis. En juist deze zorg, die een fractie kost van wat mijn handelingen in het ziekenhuis kosten, staat op het punt van omvallen.
Iedere dag vraag ik mezelf weer af ‘waarom in hemelsnaam?’ Omdat zorgverzekeraars al jarenlang de tarieven voor paramedische zorg bevroren hebben of slechts marginaal verhogen. Vijf jaar geleden lag het gemiddelde uurtarief voor de ergotherapeutische zorg 21 euro onder het minimum dat de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) als minimaal wenselijk uurtarief zag. Door bevriezing van tarieven in de afgelopen jaren is dit inmiddels opgelopen tot 27 euro onder het minimaal wenselijke tarief. Voor andere paramedische disciplines zoals fysiotherapie, oefentherapie en logopedie is het verhaal niet anders. Onderhandeling over deze tarieven is in de regel niet mogelijk. Praktijken worden door de machtige zorgverzekeraars uit elkaar gespeeld en regels ten aanzien van de wijze van contracteren worden volledig genegeerd. Van vrije marktwerking en gelijkwaardigheid is nooit sprake geweest.
Lege slogans
Iedere dag merk ik dat daardoor steeds meer paramedische praktijken op de rand van faillissement verkeren. Veel zorgverleners hebben een parttime baan ernaast omdat zij anders domweg niet rond kunnen komen. Nog even en ook ik als arts ga de gevolgen merken. Mijn patiënten zullen zich aan hun lot overgelaten voelen, zullen de negatieve gevolgen van de ziekte op hun leven op de koop toe moeten nemen, zullen vaker op de spoedeisende hulp belanden vanwege complicaties, zullen sneller hun baan verliezen en ga zo maar door.
Waar het over waardevolle uitkomsten gaat in de zorg, zoals kwaliteit van leven, zullen deze vooral een negatieve spiraal kennen, en harde uitkomsten als kosten zullen alleen maar stijgen. Door het huidige beleid van de zorgverzekeraars kan ik als arts de mensen die zich tot mij wenden niet meer de zorg en hulp bieden die zij menselijkerwijs nodig hebben en verdienen. En dat druist in tegen alles waar ik voor sta en tegen alles dat ik ooit onder ede verklaard heb.
Iedere dag hoor ik het weer als ik de radio aanzet. Prachtige slogans als ‘alles voor betere zorg’ om ons vertrouwen in de zorgverzekeraars te doen groeien. ‘Alles voor zinnige zorg’, het is niets meer dan muziek die gespeeld wordt door het orkest terwijl de Titanic langzaam zinkt.
Gerald Hengstman is neuroloog en schreef dit opiniestuk in de Volkskrant
